Basisbankdienst voor ondernemingen

De basisbankdienst is een zichtrekening met een debetkaart waarmee u de volgende verrichtingen kunt doen:

• geld storten
• geld afhalen
• overschrijvingen doen
• doorlopende betalingsopdrachten verrichten
• domiciliëringen uitvoeren
• betalen met een betaalkaart of soortgelijk middel

Die verrichtingen kunt u alleen uitvoeren als er voldoende geld op uw rekening staat. U mag geen negatief saldo op uw rekening hebben. Deze verrichtingen kunnen uitgevoerd worden via het loket en via het internetplatform van basisbankdienst-aanbieder. 

Elke onderneming die in België gevestigd is en die is ingeschreven in de Kruispuntbank van Ondernemingen of een inschrijving aanvraagt. Met ‘onderneming’ bedoelt men:

• iedere natuurlijke persoon die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefent (bv. een eenmanszaak, een zaakvoerder van een vennootschap, een kunstenaar);
• iedere rechtspersoon (elke vennootschap, vzw of stichting);
• iedere andere organisatie zonder rechtspersoonlijkheid (bv. een maatschap).

Drie verschillende Belgische kredietinstellingen (bankkantoor, hoofdzetel, ..)moeten tevens geweigerd hebben om de onderneming een minimale betalingsdienst aan te bieden. Deze weigering moet uitdrukkelijk schriftelijk en voldoende gemotiveerd zijn (tenzij de motivatie in strijd zou zijn met de Belgische anti-witwaswet) op vraag van de onderneming en wordt uiterlijk gegeven binnen 10 werkdagen na ontvangst van de aanvraag. AWDC voorziet template brieven beschikbaar op de website van AWDC welke gebruikt kunnen worden om een aanvraag te doen voor een bankrekening. AWDC raadt aan deze brief per aangetekend schrijven te versturen. De wet voorziet geen tijdslimiet op de datum van de weigeringsbrief (de onderneming kan dus een weigeringsbrief gebruiken die al ouder is).

. 

De kredietinstellingen gevestigd in België die volgens de Nationale Bank van België systeemrelevante kredietinstellingen zijn, verlenen de basisbankdienst. De lijst met systeemrelevante kredietinstellingen wordt jaarlijks bijgewerkt en gepubliceerd op de website van de Nationale Bank van België.

In 2023 komen deze banken in aanmerking als aanbieders van de basisbankdienst:

• BNP Parisbas Fortis
• KBC Groep
• Belfius Bank
• ING België
• Argenta
• Axa Bank Belgium
• Crelan

Via een procedure bij de basisbankdienst-kamer van de FOD Economie wordt een kredietinstelling aangeduid als basisbankdienst-aanbieder.

De zichtrekening wordt in euro aangeboden. Op verzoek van uw onderneming, kan een rekening in Amerikaanse dollar worden aangeboden. Met de zichtrekening in Amerikaanse dollar kan uw onderneming geen geld storten of afhalen.

Hou er rekening mee dat een bank die zijn bestaande klanten geen rekeningen in Amerikaanse dollar aanbiedt, daartoe niet verplicht kan worden. De basisbankdienst-kamer kiest voor die rekeningen de banken die dat wel aan hun bestaand cliënteel aanbieden.

Een onderneming dient tijdens de aanvraagprocedure aan te tonen dat Amerikaanse dollar de functionele valuta is van de onderneming.

De onderneming zal ook elke transactie in Amerikaanse dollar precies en nauwkeurig moet legitimeren.

1. De onderneming vult online een aanvraag in via de website van de basisbankdienst-kamer. U vindt de link via de website van AWDC. [De aanvraag kan ook op papier gebeuren, eventueel voor individuen die geen Belgische identiteitskaart hebben en niet met Itsme kunnen inloggen. Bij het online aanvraagformulier zal gevraagd worden volgende zaken op te laden of informatie over te maken om de ontvankelijkheid van je aanvraag goed te keuren:

• Bewijsstukken die aantonen dat jou onderneming ten minste 3 keer een betalingsdienst door een Belgische kredietinstelling geweigerd werd (opzeg van een rekening komt ook in aanmerking als aanvullend bewijsstuk);
• Verklaring op eer dat jouw onderneming niet reeds beschikt over een basisbankdienst of betaalrekening bij een Belgische of in de EU gevestigde kredietinstelling (betalingsinstellingen of buiten de EU gevestigde kredietinstellingen vallen hier niet onder);
• Naam aanvragende onderneming, rechtsvorm, adres van de zetel, ondernemingsnummer of bewijs van inschrijving bij het KBO, naam en hoedanigheid van de vertegenwoordigers, contactgegevens, en de noden van jou onderneming op vlak van bankdiensten (bijv. USD); Noteer dat er standaard een EUR rekening wordt voorzien via de basisbankdienstwet en dat er dus op aanvraag een bijkomende rekening in USD kan voorzien worden. De onderneming dient dus niet apart een aanvraag in te dienen voor een EUR en USD rekening.

2. Eerst dient de aanvraag door de basisbankdienst-kamer ontvankelijk worden verklaard. Daar is geen termijn op gesteld, maar een redelijke termijn dient gehanteerd te worden

3. Daarna legt de basisbankdienst-kamer het dossier voor aan de Cel voor financiële informatieverwerking (CFI) voor een verplicht advies. De CFI dient haar advies te bezorgen binnen een termijn van maximum 60 dagen.

4. Als dat advies verkregen is dan wordt het dossier als volledig beschouwd  en moet de basisbankdienst-kamer ten laatste binnen de maand volgend op de maand dat het dossier als volledig wordt beschouwd een beslissing nemen over de aanwijzing van een basisbankdienst-aanbieder.

5. Na de interne beslissing over de aanwijzing zal de basisbankdienst-kamer per aangetekende zending de onderneming daarvan op de hoogte brengen en de risicobeperkende maatregelen opvragen bij de onderneming vooraleer zij de basisbankdienst-aanbieder per aangetekende zending op de hoogte brengt van de beslissing. In het verzoek zal de basisbankdienst-kamer opnemen binnen welke termijn de onderneming de documentatie dient te overhandigen.

 Eens de aanvragende onderneming alle documentatie overgemaakt heeft in het kader van de risicobeperkende maatregelen (de basisbankdienst-kamer doet geen inhoudelijke controle op deze documentatie en maakt deze over aan de basisbankdienst-aanbieder) zal de basisbankdienst-aanbieder per aangetekende zending op de hoogte gebracht worden van de beslissing van de basisbankdienst-kamer. De basisbankdienst-aanbieder heeft na dit aangetekend schrijven 10 werkdagen om de basisbankdienst te verlenen en zal zelf met de aanvrager contact nemen. Indien de basisbankdienst-aanbieder de basisbankdienst niet kan verlenen binnen de termijn van tien werkdagen omwille van de verplichtingen in het kader van de anti-witwaswet, brengt de basisbankdienst-aanbieder de onderneming en de basisbankdienst-kamer schriftelijk op de hoogte. Indien de basisbankdienst-aanbieder de basisbankdienst niet verleent, brengt de basisbankdienst-aanbieder de onderneming en de basisbankdienst-kamer schriftelijk op de hoogte van deze beslissing.

Nadat het dossier ontvankelijk werd verklaard en een beslissing werd genomen over de aanwijzing van een basisbankdienst-aanbieder kan/zal de basisbankdienst-kamer de onderneming vragen volgende documenten of informatie te verstrekken binnen een bepaalde termijn:

1. De onderneming maakt een melding indien zij of haar bestuurders het voorwerp uitmaken van een strafrechtelijke procedure en bezorgt een uittreksel uit het strafregister van:

•  haar uiteindelijke begunstigden die ten minste 25% van de inbreng van de onderneming bezitten (niet ouder dan 3 maanden)
• de bestuurders en personen belast met de effectieve leiding (niet ouder dan 3 maanden)
• de rechtspersoon (niet ouder dan 3 maanden) 

2. De onderneming bezorgt de statuten van haar onderneming alsook de structuur van het aandeelhouderschap;

3. De onderneming toont aan via bijv. een loonfiche dat hij zijn werknemers per overschrijving uitbetaald;

4. De onderneming is een officieel geregistreerde Belgische diamanthandelaar en heeft de laatste 5 jaar (of periode van haar bestaan) haar vergunningsvereisten nageleefd en toont dit aan door een kopij te bezorgen van zijn registratie op de website www.registereddiamondcompanies.be. Het bewijs van een geldige vergunning mag niet ouder zijn dan drie maanden;

5. Een bewijs dat de cliënten van de onderneming gescreend zijn op risico’s in het kader van de anti-witwaswet door bijvoorbeeld de zoekopdrachten in de compliance catalyst van Bureau Van Dijk voor te leggen;

6. Een deelnamecertificaat van een door de FOD Economie goedgekeurde anti-witwasopleiding (bijv. het deelnamecertificaat van de anti-witwasopleiding bij AWDC) waarbij de verplichtingen van een diamanthandelaar worden toegelicht in het kader van de anti-witwaswet van niet ouder dan één jaar, op naam van een anti-witwasverantwoordelijke van de diamanthandelaar die op het moment van de verstrekking van deze informatie nog steeds werkzaam is bij de diamanthandelaar alsook een schriftelijk anti-witwas/klantacceptiebeleid;

7. Een kopie van het laatste anti-witwasverslag ingediend bij de FOD Economie;

8. Een deelnamecertificaat van de AWDC opleiding "beste praktijken in de diamantsector" niet ouder dan één jaar op naam van alle werknemers van de diamanthandelaar die op het moment van de verstrekking van deze informatie nog steeds werkzaam zijn bij de diamanthandelaar;

9. Een certificaat (verzekeringsbewijs van de blokpolis) waaruit blijkt dat de onderneming voldoende verzekerd is in het kader van zijn handelsactiviteiten bij een verzekeringsonderneming van eerste rang en/of gespecialiseerd in de diamantsector;

10. Informatie over het soort handel dat de onderneming drijft: handel in ruwe diamant en/of geslepen diamant, de namen en beschrijving van de tegenpartijen van de diamanthandelaar en de geografische zones waar deze tegenpartijen zijn gevestigd alsook de te verwachten volumes op de rekening;

11. Door een kopij van een factuur te bezorgen, toont de onderneming het volgende aan: de onderneming beschrijft duidelijk op zijn facturen de classificatie van zijn goederen, alsook het aantal karaat, de waarde en indien mogelijk de kwaliteit van de diamanten. Ook bevestigt hij op zijn factuur dat de verhandelde diamanten geen conflictdiamanten zijn aan de hand van de volgende clausule (voorbeeld factuur):

« The diamonds herein invoiced have been (sourced) purchased from legitimate sources not involved in funding conflict, in compliance with United Nations Resolutions and corresponding national laws (where the invoice is generated). The seller hereby guarantees that these diamonds are conflict free and confirms adherence to the WDC SoW Guidelines. »;

12. Een ondertekende kopie van de "Diamond Terminology Guideline" (zie downloads) met de schriftelijke verklaring dat hij de juiste terminologie gebruikt op zijn facturen en andere documenten om diamanten van synthetische diamanten te onderscheiden;

13. Een verklaring van een boekhouder of accountant dat de onderneming geen wisselbrieven heeft uitgegeven die geprotesteerd werden en niet betrokken is geweest bij enig faillissement;

14. Minstens 1 bestuurder van de onderneming bezorgt een kopij van een lidmaatschapskaart van een erkende diamantbeurs;

15. De diamanthandelaar verklaart geen contanten te gebruiken voor de aan-of verkoop van diamanten.

16. De onderneming toont aan dat Amerikaanse dollar de functionele valuta is van de onderneming (document AWDC over USD in de internationale diamanthandel).

De kredietinstelling die aangeduid is, moet op een duidelijke wijze en op een goed zichtbare plaats informatie geven over de specifieke kenmerken van de aangeboden basisbankdienst, de daarmee samenhangende vergoedingen en de aan het gebruik daarvan verbonden voorwaarden, de te volgen procedures om het recht uit te oefenen om toegang te verkrijgen tot de basisbankdienst en de manieren om toegang te verkrijgen tot alternatieve geschillenbeslechtingsprocedures. Uit de informatie dient duidelijk te blijken dat de toegang tot een basisbankdienst niet afhankelijk is van de aankoop van bijkomende diensten.

De basisbankdienst wordt aangeboden via de hoofdzetel van de kredietinstelling via een door hen aangeboden elektronische procedure. 

De basisbankdienst-aanbieder vraagt mogelijks bijkomende informatie op bij de onderneming of de onderneming dient dit op eigen initiatief te overhandigen in bepaalde gevallen:

• Een lijst van gebruikelijke tegenpartijen die het mogelijk maakt de herkomst en de bestemming van de middelen nauwkeurig te bepalen (dit geldt niet voor startende ondernemingen);
• Het documenteren van volgende transacties a.d.h.v. facturen:
  • 1° elke transactie van meer dan 5.000 euro;
  • 2° transacties verspreid over één jaar die meer dan 20.000 euro bedragen en eenzelfde tegenpartij betreffen;
  • 3° transacties verspreid over één maand die meer dan 5.000 euro bedragen en eenzelfde tegenpartij betreffen.
  • De basisbankdienst-aanbieder kan de drempels bedoeld in het eerste lid verhogen overeenkomstig het risicoprofiel en de grootte van de aanvragende onderneming.
• De ondernemingen (met rechtspersoonlijkheid) stellen de basisbankdienst-aanbieder vooraf of ten minste onverwijld in kennis van:
  • 1° statutenwijziging;
  • 2° elke belangrijke wijziging in het bedrijfsmodel;
  • 3° elke wijziging in aandeelhouderschap en de uiteindelijke begunstigden van de vennootschap, alsmede het bewijs van de overeenkomstige actualisering van de informatie in het register van uiteindelijke begunstigden;
  • 4° elke benoeming en/of ontslag van de leden van het bestuursorgaan en van de vertegenwoordigers van het dagelijks bestuur, alsmede het overleggen van alle bewijsstukken die het mogelijk maken de identiteit van deze personen te verifiëren.
• De ondernemingen verstrekken bewijs dat zij voldoen aan de openbaarmakingsverplichtingen als bedoeld in boek 3, titel 1, hoofdstuk 1, afdeling 4 en hoofdstuk 2, afdeling 6, van het Wetboek van vennootschappen en verenigingen;
• Identificatiedocumenten van de cliënten en/of leveranciers van de diamanthandelaar, tenzij deze cliënten of leveranciers Belgische geregistreerde diamanthandelaren zijn welke terug te vinden zijn op de website www.registereddiamondcompanies.be;
• Kopie van de verkoop- of aankoopfactuur van diamanten en/of andere documenten die de transactie staven;
• Voor transacties met derde landen in ruwe diamant een gevalideerde kopie van het Kimberley ProcessCertificaat.

Ten slotte verbindt de onderneming zich t.a.v. de basisbankdienst-aanbieder op volgende wijze:

• De betaalrekening exclusief te gebruiken voor zijn professionele activiteiten als diamanthandelaar en niet voor enige andere professionele activiteiten en/of niet te gebruiken voor verrichtingen met privéfondsen en/of aan te wenden voor privéverrichtingen van aandeelhouders, medewerkers of bestuurders. Dit is onverminderd de verrichtingen tussen de vennootschap en de bestuurders die toegelaten zijn overeenkomstig het vennootschapsrecht
• Geen transacties te verrichten in andere vreemde munten, met uitzondering van betalingen in Amerikaanse dollar onder bepaalde voorwaarden.
• De volledige traceerbaarheid van de onderliggende goederenstroom.
• Het opnemen van contanten van een betaalrekening te beperken tot een bedrag dat, rekening houdend met het profiel van de onderneming, strikt noodzakelijk is om courante betalingen voor dagelijkse behoeften contant te kunnen betalen wanneer een elektronische betaling niet mogelijk blijkt.
• Haar cliënteel steeds de mogelijkheid bieden een elektronische betaling te verrichten.
• Geen contanten te gebruiken voor de aan-of verkoop van diamanten.
• De legitimiteit van elke transactie in Amerikaanse dollar te verantwoorden en deze transacties te beperken tot betalingsdiensten.

Indien de kredietinstelling jouw dossier niet conform acht  en weigert moet zij dit binnen de 10 werkdagen doen (tenzij deze 10 dagen niet haalbaar waren om wille van onderzoek in het kader van de anti-witwaswet)  en zal zij dit schriftelijk motiveren (tenzij zij dit niet dient te motiveren omdat dit in strijd zou zijn met de antiwitwaswetgeving). 

De basisbankdienst-aanbieder kan de basisbankdienst weigeren in onderstaande gevallen:

• De onderneming beschikt al over een basisbankdienst of over een andere betaalrekening  bij een kredietinstelling in België of  bij een kredietinstelling in een andere lidstaat (tenzij de onderneming kan aantonen dat ze daar de nodige diensten niet verkrijgt of ze kan aantonen dat deze wordt opgezegd). Rekeningen bij kredietinstellingen buiten de EU of betalingsinstellingen tellen niet als bestaande betaalrekening. 
• De onderneming heeft bewust een eerdere betaalrekening bij een Belgische of in de EU gevestigde kredietinstelling opgezegd om gebruik te kunnen maken van de basisbankdienst.
• De weigering is in overeenstemming met de Belgische anti-witwaswet. 
• Een lid van het wettelijke bestuursorgaan van de onderneming of de persoon belast met de effectieve leiding of een lid van het directiecomité is veroordeeld voor oplichting, misbruik van vertrouwen, bedrieglijke bankbreuk of valsheid in geschrifte.
• Het aanvraagdossier van de onderneming is niet volledig of niet conform met de anti-witwaswet.
• De onderneming voldoet niet aan de risico-verlagende voorwaarden.

De basisbankdienst-aanbieder kan de basisbankdienst schriftelijk opzeggen in onderstaande gevallen (een opzeggingstermijn van 2 maanden kan gehanteerd worden of onmiddellijk afhankelijk van wat andere wettelijke bepalingen vereisen). De redenen tot opzegging worden vermeld tenzij dit in strijd zou zijn met de Belgische anti-witwaswet:

• Een lid van het wettelijke bestuursorgaan van uw onderneming of de persoon belast met de effectieve leiding of een lid van het directiecomité is veroordeeld voor oplichting, misbruik van vertrouwen, bedrieglijke bankbreuk of valsheid in geschrifte, of de onderneming heeft de betaalrekening in het kader van de basisbankdienst misbruikt voor illegale doeleinden;
• De onderneming heeft gedurende meer dan 12 opeenvolgende maanden geen betalingstransactie verricht op die betaalrekening.
• De onderneming heeft onjuiste of onvolledige informatie verstrekt om de basisbankdienst te verkrijgen of in antwoord op de vragen in het kader van de Belgische anti-witwaswet.
• De onderneming heeft in België of in een andere lidstaat een betaalrekening  geopend bij een Belgische of in de EU gevestigde kredietinstelling waarmee zij gebruik kan maken van betalingsdiensten en zij brengt daar de basisbankdienst-aanbieder van op de hoogte.
• De opzegging is in overeenstemming met de Belgische anti-witwaswet.
• De onderneming voldoet niet aan de risico-verlagende voorwaarden.

De basisbankdienst is niet noodzakelijk gratis. De kredietinstellingen die de basisbankdienst-kamer aanwijst, bepalen zelf de prijs voor een basisbankdienst.

Het aantal elektronische verrichtingen elektronisch is onbeperkt.

• Is de onderneming niet akkoord met de beslissing van de basisbankdienst-kamer, dan kan een procedure ingeleid worden voor de Raad Van State.

   

  Is de onderneming niet akkoord met de beslissing van de basisbankdienst-aanbieder, dan wordt er aangeraden uw probleem of klacht te melden via het meldpunt van FOD Economie https://meldpunt.belgie.be/meldpunt/nl/welkom . U moet uw klacht ook indienen bij de bemiddelingsdienst van de kredietinstelling in kwestie. Indien er geen oplossing werd bereikt binnen een redelijke termijn, kunt u een beroep doen op de Ombudsdienst voor financiële diensten. Die brengt in geval van een geschil een advies uit dat bindend is voor de kredietinstelling. U kunt de Bemiddelingsdienst contacteren op het volgende adres: Ombudsdienst voor financiële diensten
  North Gate II
  Koning Albert II-laan 8 bus 2
  1000 Brussel/ Tel.: +32 2 545 77 70
  Fax: +32 2 545 77 79
  -mail: ombudsman@ombudsfin.be

  Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen over de basisbankdienst of over de aanmeldingsprocedure. Neem contact op met AWDC voor algemene vragen – trst@awdc.be of met de basisbankdienst-kamer voor vragen over jou aanvraag/dossier: bbd-sbb@economie.fgov.be

Om haar wettelijke verplichting te vervullen, moet de basisbankdienst-kamer bepaalde persoonsgegevens verwerken. Die gegevens worden verwerkt volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming (“AVG”, ook gekend onder de meer courante benaming “GDPR”) en de Belgische wetgeving over gegevensbescherming. Meer informatie daarover vindt u in de privacyverklaring van de basisbankdienst-kamer. De verwerking van persoonsgegevens door derden wordt geregeld in een protocol gesloten tussen de verwerkingsverantwoordelijke en de derde.

Elke kredietinstelling zendt elk jaar aan de FOD Economie en de CFI informatie over het aantal in het kader van de basisbankdienst voor ondernemingen geopende rekeningen, het aantal weigeringen en opzeggingen alsook over de motivering ervan. De informatie over het afgelopen kalenderjaar wordt ten laatste op de laatste dag van de maand februari van het daaropvolgend jaar overgezonden.